image

Keten İplik

Keten, eski Mısırlılardan önce gelen yüzyıllar boyunca bizimle olmuştur. Keten bitkisinden elde edilen bir lif olan keten, güçlü, serin ve nefes alabilir. Pamuk gibi oldukça emicidir, ancak daha hızlı kurur. Keten sıcak havalarda rahatlıkla giyilebilir, bu da onu diğer ev eşyalarının yanı sıra yazlık giysiler için de uygun hale getirir.

 

.İçerisinde lifler bulunduran ve boyu yaklaşık 1 metreye kadar uzayabilen bir bitkiden üretilmektedir. Tarihte en bilinen en eski kültür bitkilerinden biri olarak bilinen keten, tohumlarından yağ elde edilmesi için de tarımı yapılmaktadır. Keten bitkisi ise uygun boya eriştiğinde ve çiçek açtığında , hasatı yapılır, sonrasında çeşitli aşamalardan geçirilerek elyafı saplarından ayrılır, elyaf taranmış halde keten iplik çekimine uygun olarak satılır. %100 Keten iplik üretimi oldukça zahmetli bir sürece sahip. Öncelikle keten bitkisi yeterli olgunluğa eriştikten sonra elle kökleriyle birlikte yolunmak suretiyle hasadı yapılır. Bitkinin sap kısmı kullanılacağı için hasattan sonra tarla üzerinde yapraklarının kuruması için bekletilir. Bu işlem sırasında köklerinden de ayırmak bitkinin işlenmesini kolaylaştırır. Sap üzerinde yapraklar yeterince kurutulduktan sonra demet haline getirilen keten sapları işlenmeye başlanır. Bu süreçte saplardaki lifleri birbirinden ayırmak için çürütme adı verilen bir işlem uygulanır. Bunun için de nem seviyesi yüksek bölgelerde bitki açık havada kuruması için bekletilir. Bir aydan fazla süren uzun bir bekleyişten sonra bitkinin sapı içerisindeki lifler nemden dolayı oluşan mikroorganizmalar sayesinde birbirinden kolayca ayrışmaya başlar. Ancak bu yöntem uzun sürdüğü ve çokça işçilik gerektirdiği için günümüzde daha az kullanılır hale gelmiştir.

 

Akarsularda çürütme işlemi de saplardaki liflerin ayrılması için kullanılan diğer bir yöntemdir. Nem oranı düşük kurak yerlerde akarsuların içerisinde bekleyen saplar ortalama 10 gün içerisinde ayrıştırılmaya uygun hale gelir. Günümüzde çürütme işlemi çoğunlukla fabrikalarda özel olarak oluşturulmuş ve ısıtılmış çürütme havuzlarında yapılabilmektedir. Fabrika içerisinde çürütülen saplardan birkaç gün içerisinde lif ayrıştırılabiliyor ancak bu kadar kısa sürede elde edilen liflerin kalitesi, doğal ortamda üretilenlere göre düşük kalmaktadır. Kimyasal yardımıyla yapılabilen diğer bir çürütme yönteminde ise yine birkaç gün içerisinde lifler saplarından ayrışmaya hazır hale gelse de kalite beklenenden biraz daha düşük bir seviyede kalmaktadır. Çürütme işlemi bittikten hemen sonra güneş görmeyen havadar bir alanda demetler halinde bırakılan lifler iyice kurutulduktan sonra dövülür ve taraklanır. Bu süreçten sonra paketlenerek iplik üreticilerine gönderilir. Keten ipliği (flax yarn, linen yarn), kumaş üretmek için kullanılan eski malzemelerden biridir. Keten ilk çağlardan beri yerleşik toplumlarca bilinir. Keten elyafı, keten bitkisinin saplarından elde edilir. 55-90 cm uzunluğundaki elyaflar parlak, sağlam, dayanıklı, değişik kalınlıkta açık sarı veya gümüşi renktedir. Bitki sapındaki elyaf demetçiklerini zedelemeden çıkarmak için saplar çürütülür. Çürütülen saplar kurutulur. Sert kısımlar kırılır, kırılan odunsu parçalar sıyrılır ve taranarak elyaf demetleri temizlenir. İplik yapımına hazırlanır. Mukavemetlidir, elastikiyeti azdır. Tabii bir parlaklığı vardır. Çabuk buruşur. Soğuk bir tutumu vardır.

 

Keten elyafı, modal, lyocell, viskon, pamuk ve polyester gibi liflerle karıştırılarak üstün kaliteli, karakteristik efektli, kumaşta sıcağa karşı vücudu serin tutan iplikler elde edilmektedir. Örme sektöründe ancak karışım halinde kullanılabilir. Örme ve triko sektöründe saf olarak kullanılamayan keten ipliği genelde dokuma kumaşlardan elde edilen ürünlerde kullanılır. İnce kumaş ürünleri genellikle yazlık kıyafetlerdir. Kaba kumaşlar ise hasır, ayakkabı gibi ürünlerde kullanılır. Bunların dışında ev tekstili, temizlik bezleri, peçete ve mendil üretiminde ketenden faydalanılır.